savaş başlığı ne demek?
Savaş başlığı, belirli bir taşıyıcı kovan içerisinde (örn.
, veya
) hedefe taşınan patlayıcı, yanıcı ya da
bir materyal ve bu materyali söz konusu
kovan hedefe vardığında etkin hale getiren tetikleme mekanizmasından
oluşan harp düzeneğidir.
Köken bilimi
Torpidoların ilk geliştirilmeye başlandığı dönemde eğitim, test ve
kullanılmak üzere içlerine belirli
bir konurdu ve bu ığı yüke barış
başlığı denirdi. Söz konusu torpidolar gerçek
operasyon ve
kullanılmaya başlandığında ismi savaş başlığı olarak değişti ve
zamanla barış başlığı terimi askerî terminolojiden kalktı.
Sınıflandırma
Çeşitli savaş başlığı tipleri aşağıda listelenmiştir:
- : Uygun büyüklükte bir patlama
kullanarak parçalanması ve patlamanın
yarattığı etkisiyle ana
hedef çevresindeki ikincil hedeflerin mümkün olduğunca işlevsiz hale
getirilmesi ilkesine dayanır.
- :
, ve
gibi
yapı olarak yüksek miktarda
, ve şok
sahip
kullanılarak üretilen patlayıcı
grubudur.
- Tahrik tipi: Büyük bir şok dalgası yaratarak patlama
dahilindeki materyallere ani ve
yüksek uygulama yöntemi ile
hedefi etkisiz hale getirmeye dayanan konvensiyonel
patlayıcılardır. Oluşan ısı ve ışık miktarı diğer tiplere
nazaran daha azdır. örgütler
tarafından yaygın olarak kullanılan boru tipi
tahrik tipidir.
- Fragmentasyon (dağılım) tipi: Belirli bir tahrik tipi
patlayıcı kor etrafında genellikle
veya
şeklinde yerleştirilmiş
parçacıkların kullanımı ile infilak alanı içerisindeki
hedefleri delerek etkisizleştirmeye yönelik konvensiyonel
patlayıcı türüdür. Tüm parça tesirli
bu tiptir.
- Yangın tipi: Belirli bir patlayıcı kor etrafında yüksek
yanıcılığa sahip bir yakıttan oluşan, düşman bölgesinde
yangın çıkartarak etki alanındaki hedefleri imha etme
prensibine dayanan patlayıcı tipidir. Gelişmiş
versiyonlarında karışım içerisinde alevlenmeyi hızlandırıcı
kimyasallar ve hedefin
kendini söndürmesini zorlaştıran yapışkan maddeler de
kullanılmaktadır. , yangın tipi
konvensiyonel patlayıcılara iyi bir örnektir.
- Şekil tipi: Özellikle ve tarafından kapı ve
kasa açma, duvar delme gibi amaçlarla sıklıkla kullanılan,
hedefin yapısı ve kullanılan materyale göre birçok farklı
geometrik şekilde kullanılabilen tahrik tipi
patlayıcılardır. Plastik patlayıcı olarak bilinen jel ve
macun türü patlayıcılar şekil tipidir.
- Zırh delici: Belirli bir yüksek hızlı
projektil önünde genellikle
(veya sivri ucu çevresinde
) şeklinde yerleştirilmiş bir
tahrik/şekil/yangın tipi patlayıcı kombinasyonu düzeneğidir.
Şoka hassas tahriğin hedef aracın
ile teması sonucu gerçekleşen patlamada oluşan yüksek ısı ve
konsantre basınç sebebiyle zırh materyali üzerinde
patlayıcının geometrik şekline simetrik, kısa süreli, şiddet
yitirerek dalga şeklinde yayılan, kısmen yumuşak bir "çukur"
(hatta daha zayıf zırhlarda tam delik) oluşur. Kinetik
projektil, moleküler yapısı dezentegrasyon geçirmekte olan
zırh yüzeyindeki bu lokal zayıflığı kullanarak araç
içerisine girer ve mürettebatı imha eder.
- : Nükleer
(örn. ) veya
(örn. ) reaksiyonu kullanarak
büyük bir enerji ve yıkıcı etki açığa çıkarması yöntemi ile
hedef bölgedeki hedefleri imha eden savaş başlığı tipidir.
- : Zehirli bir kimyasal maddenin
hedef bölge üzerine bırakılarak beşeri faktörlerin etkisiz hale
getirilmesi prensibine dayanan savaş başlığıdır.
- : İnsan sağlına zararlı
, veya
hedef bölge üzerine bırakılarak etki
alanındaki beşeri faktörlerin hastalanmasına ya da ölmesine sebep
olan savaş başlığı tipidir.
- Kinetik: Herhangi bir patlama söz konusu olmadan, hedefe yüksek bir
hızda yaklaşıp çarparak veya delerek imha eden savaş başlığıdır.
Patlatıcı düzenekler
Yaygın olarak kullanılan bazı tetikleme düzenekleri aşağıda
listelenmiştir:
- Temas tipi düzenek: Bu tetikleme düzeneğine sahip savaş başlıkları
hedefle fiziksel teması takiben infilak eder. Bazı durumlarda
düşmana verilen zararın azami miktara çıkarılabilmesi için belirli
bir geciktirici mekanizma ile beraber kullanılır.
- Mesafe tipi düzenek: , ses dalgaları,
manyetik sensör veya gibi bir yöntem
kullanarak hedefin uzaklığı takib eden ve önceden programlanmış bir
mesafenin altına inildiğinde patlatma komutu veren tetik
düzeneğidir. Bu yöntemi kullanan birçok modern savaş başlığında
ayrıca entegre şarapnel asemblesinin hedef üzerine doğru
patlatılmasını sağlayan bir kontrol
mekanizması bulunur.
- Uzaktan kumandalı düzenek: Patlama zamanı uzaktan kumanda ile bir
insan operatör, bilgisayar sistemi, başka bir savaş aracı veya
komuta-kontrol ünitesi tarafından belirlenen tetikleme düzeneğidir.
- Zaman ayarlı düzenek: Önceden belirlenmiş bir zaman sürecini
takiben patlayan tetikleme düzeneğidir.
- ayarlı düzenek: Savaş başlığını
belirli bir yüksekliğin altına düştüğünde patlatan tetikleme
düzeneğidir.
- Çok aşamalı düzenek: Yukarıda listelenen düzeneklerden birden
fazlasını kullanır. Özellikle kıtalararası balistik füzeler gibi
çok-seviyeli sofistik sistemlerde görülür.
Ayrıca bakınız
Orijinal kaynak: savaş başlığı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler